Sen là loại cây được trồng phổ biến ở khắp mọi miền đất nước Việt Nam, ngoài ý nghĩa làm đẹp, sen còn được trồng để làm thực phẩm, đặc biệt là dùng làm thuốc chữa bệnh. Hầu hết các bộ phận của cây sen đều được sử dụng, từ củ sen, ngó sen, lá sen, hoa sen, nhị sen… đến hạt sen.
Hạt sen là phần quý nhất của hoa sen, hạt sen vừa ngon vừa bổ lại có tác dụng chữa được nhiều bệnh. Nhưng, ít ai nghĩ rằng cái mầm màu xanh nhỏ tí xíu ở giữa hạt sen là phần có tác dụng chữa bệnh nhiều nhất.
Tâm sen là chồi mầm nằm giữa hai lá mầm được bao bọc lại tạo thành hạt sen.
Tâm sen có màu xanh, y học cổ truyền gọi tâm sen là liên tâm hay liên tử tâm,chúng có vị đắng, tính hàn, không độc, có tác dụng thanh tâm, an thần, chữa mất ngủ, chữa khát nước sau khi sinh đẻ do hư nhiệt, giải nhiệt, trừ cảm nắng. Tâm sen thường được dùng đơn độc hay phối hợp với các vị thuốc khác
Cách dùng tâm sen chữa bệnh:
An thần, gây ngủ: Tâm sen 5g, lá vông 20g, táo nhân 10g, hoa nhài tươi 10g. Tâm sen được sao thơm; táo nhân sao đen, đập dập; lá vông sấy khô, tán bột. Đem tất cả các loại trộn đều, hãm với 1 lít nước, sau đó cho hoa nhài vào khi nước thuốc còn ấm, rồi lấy nước đó uống làm nhiều lần trong ngày.
Chữa khó ngủ, tâm phiền, hồi hộp, lo âu: Tâm sen 8g, hạt muồng 20g sao khô, mạch môn 15g, dùng ba thứ này hãm lấy nước uống thay trà trong ngày. Cần kiêng uống cà phê, nước chè đặc.
Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, phòng chống rối loạn nhịp tim: Tâm sen 3g cho vào ấm, đổ nước sôi vào hãm trong 10 – 15 phút, lấy nước uống mỗi ngày 1 – 2 lần. Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, tâm sen có tác dụng hạ huyết áp thông qua cơ chế làm giãn cơ trơn thành mạch máu và giảm trở lực huyết quản, phòng chống rối loạn nhịp tim, cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim nhờ khả năng làm giãn thành mạch máu, giảm lượng tiêu thụ ôxy của cơ tim và cải thiện lưu lượng tuần hoàn động mạch vành. Lưu ý: không dùng tâm sen cho người bị huyết áp thấp.
Thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng tâm, an thần: Tâm sen 5g, gạo tẻ 100g, hai thứ này đem ninh nhừ thành cháo, chế thêm một chút đường phèn, chia ra ăn vài lần trong ngày. Món ăn này có công dụng thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng tâm, an thần, thích hợp dùng cho người già bị suy nhược cơ thể, hoa mắt chóng mặt, táo bón kéo dài…
Chữa ù tai, lưng đau, nước tiểu vàng, di tinh, mộng tinh: Tâm sen 8g, đậu đen 20g, thục địa 20g, khiếm thực 16g, hạt sen 16g, quả dành dành sao 12g, hạt hòe 10g. Sắc lấy nước uống ngày một thang. 10 ngày là một liệu trình.
Lưu ý: Tâm sen tính hàn nên những người tỳ vị hư yếu, hay rối loạn tiêu hóa và đi lỏng mạn tính không được dùng. Không nên dùng tâm sen kéo dài để chữa mất ngủ mà cần đi khám chuyên khoa để được điều trị đúng.
Bùi Phương
